Prawo konsumenckie

Prawa konsumenta zostały uregulowane w bardzo wielu aktach prawnych dotyczących poszczególnych sytuacji, w których stajemy się konsumentami. Najważniejszym z nich jest niewątpliwie Ustawa z dnia 30 maja 2014 o prawach konsumenta. Nie trzeba jednak poznawać całego prawodawstwa, wystarczy pamiętać o kilku podstawowych prawach, które są nam należne, kiedy stajemy się konsumentami.

Ja, konsument.

Zgodnie z art. 22¹ Kodeksu cywilnego, konsumentem stajemy się wtedy, kiedy nawiązujemy z przedsiębiorcą czynność prawną, nie będącą efektem naszej działalności gospodarczej lub zawodowej. Innymi słowy, sytuacja ta ma miejsce zawsze wtedy, kiedy jesteśmy klientem. To z kolei znaczy, że powoływać się na prawa konsumenta możemy tylko wtedy, kiedy pomiędzy klientem z przedsiębiorcą zawarta jest umowa w ramach, której mamy otrzymać towar lub usługę.

Seniorzy, jako konsumenci stają się coraz liczniejszą grupą. Wskutek tego mogą być oni także celem działań przedsiębiorców, którzy nie zawsze działają uczciwie. Choć takie sytuacje z pewnością należą do wyjątków, to w każdym przypadku warto mieć świadomość tego, jakie prawa są należne konsumentowi.

Jednocześnie trzeba pamiętać o tym, że umowy mogą być zawierane przez konsumenta w wielu postaciach. Rozróżnienia można dokonać na podstawie takiego kryterium, jak:

1. sposoby zawarcia umowy:

• ustne
• pisemne

2. przedmiotu umowy:

• umowa o zakup towaru
• umowa o dzieło (np. umowa na remont mieszkania, usługa fryzjerska, usługa pralnicza)
• umowa zlecenie (np. usługa dostępu do sieci kablowej),

3. miejsca zawarcia umowy:

• w lokalu przedsiębiorstwa (np. w sklepie, w salonie firmowym)
• poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na pokazie, w domu konsumenta, podczas
• wycieczki, podczas pobytu w sanatorium)
• na odległość (np. przez telefon lub przez Internet)

Rozróżnienie to ma znacznie w momencie, w którym chcemy zgłosić reklamację lub wycofać się ze zbyt pochopnie podpisanej umowy.

Umowa zawarta w lokalu przedsiębiorcy.

Powszechną sytuacją, kiedy stajemy się  konsumentem są codzienne zakupy. Wtedy też pomiędzy klientem, a przedsiębiorcą dochodzi do zawarcia umowy kupna – sprzedaży. Niezależnie od tego, czy zakupy dotyczą produktów spożywczych, odzieży czy sprzętu AGD zawsze należy pamiętać o pobraniu paragonu. Jest to bowiem dokument, który potwierdza zawarcie umowy.

Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku kiedy dokonujemy zakupu w sklepie nie możemy zwrócić towaru, który nie jest wadliwy. Innymi słowy to, czy taki zwrot zostanie przyjęty jest wyłącznie dobrą wolą sprzedawcy. Oznacza to, że przed dokonaniem zakupu należy zawsze dobrze się zastanowić, a w przypadku wątpliwości zapytać sprzedawcę o możliwość ewentualnego zwrotu.

Poza sytuacji, kiedy chcemy zwrócić towar, choć ten nie posiada żadnych wad, występują także przypadki, w których można mówić o tak zwanej niezgodności danego przedmiotu z umową. Jest to zupełnie co innego, niż reklamacja na podstawie gwarancji i kompletnie nie zależy od zapisów gwarancyjnych. Chcąc zwrócić w tym trybie zakupiony towar, należy jednak pamiętać o podstawowych warunkach:

• reklamacja musi być sporządzona na piśmie,
• musi posiadać dowód odebrania przez sprzedawcę (np. listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, osobiście)
• reklamacja musi zawierać dokładny opis towaru oraz wyjaśnienie czym jest usterka, na którą się powołujemy,
• należy wskazać żądanie reklamacji, to znaczy wskazać czy oczekujemy naprawy towaru czy też jego wymiany na nowy,
• termin na złożenie reklamacji to dwa lata od zakupu, pismo należy wysłać w ciągu dwóch miesięcy od ujawnienia wady,
• sprzedawca ma 14 dni na udzielenie pisemnej odpowiedzi na reklamację, przy czym brak odpowiedzi jest uznawany za uznanie reklamacji.

Umowy zawierane poza siedzibą przedsiębiorcy.

Z umowami zawieranymi poza siedzibą przedsiębiorcy mamy do czynienia przede wszystkim w przypadkach tak zwanych pokazów oraz sprzedaży w miejscu zamieszkania klienta. W takich przypadkach prawa konsumenta pozwalają na swobodniejsze odstąpienie od umowy, a na przedsiębiorców nakładają dodatkowe obowiązki. Klient, który dokonał zakupu poza siedzibą przedsiębiorcy może  odstąpić w  ciągu 10 dni od tak zawartej umowy bez podawania przyczyny swojej decyzji. W przypadku otrzymania towaru, można go zwrócić na swój koszt w ciągu 14 dni. Trzeba jednak pamiętać, że okresy te ulegają wydłużeniu do trzech miesięcy, jeżeli przedsiębiorca nie poinformował klienta o możliwości odstąpienia od umowy.

Zasady bezpieczeństwa.

Znając swoje prawa, jako konsumenta należy jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa, które mogą uchronić przed niepotrzebnymi stresem. Przede wszystkim należy dokonywać wszelkich zakupów w sposób rozmyślny i świadomy. Nie wszystko, co mówi sprzedający „cudowne garnki” musi być prawdą, a i też nie zawsze są one przecież konieczne. W każdym przypadku, kiedy zawierana jest pisemna umowa należy ją szczegółowo przeczytać. Nikt nie może wymagać, być podpis został złożony tu i teraz. Należy przy tym pamiętać, że umowa musi być czytelna i zrozumiała dla konsumenta. Nie ma zatem nic złego w tym, że pojawiają się pytania i wątpliwości. To sprzedawca ma obowiązek wyjaśnić wszystkie niejasności, a klient prawo pytać.