Spis treści
Wzrok to król zmysłów – za jego pomocą odbieramy ponad 80% informacji
o otaczającym nas świecie. Chyba każdy zgodzi się, że jest to jeden z najważniejszych narządów u człowieka i dlatego należy dbać, aby długo pozostał w doskonałej kondycji.
Warto przy tym pamiętać, że oczy seniora wymagają nieco innej troski niż u dzieci czy osób młodszych. Seniorzy są narażeni na wysychanie oczu, ich wzrok jest także wrażliwy na jaskrawe odcienie światła. Po 60. roku życia należy używać kropli nawilżający do oczu, sięgać po suplementy uzupełniające poziom luteiny i kwasów omega-3. Bardzo ważne są także regularne wizyty w gabinecie okulistycznym, ponieważ u około 90% seniorów diagnozowana jest jaskra, zaćma lub choroba zwyrodnieniowa plamki żółtej.
PRESBIOPIA
Już po 40. roku życia pojawiają się pierwsze problemy z czytaniem z bliska, literki w gazetach czy na opakowaniach produktów stają się rozmazane, za to z daleka zobaczymy wszystko. To pierwsze sygnały presbiopii, zwanej też starczowzrocznością – to nieuchronna konsekwencja starzenia się naszego organizmu, którą trzeba zaakceptować, ale jej skutki można zminimalizować odwiedzając regularnie okulistę, badając nasz wzrok i dobierając odpowiednie okulary. Starczowzroczność koryguje się okularami skupiającymi, czyli tzw. „plusami”. Jeśli jednak są Państwo krótkowidzami, czyli korzystacie już z okularów do dali („minusy”), to wraz z wiekiem trzeba będzie przywyknąć do używania także drugiej pary okularów do czytania.
Alternatywą dla niezbyt wygodnego korzystania z dwóch różnych par okularów jest wybranie szkieł dwuogniskowych lub progresywnych. Szkła dwuogniskowe mają w górnej części soczewkę „minusową” do dali, a w dolnej – „plusową” do czytania. Natomiast szkła progresywne (trójogniskowe) charakteryzują się trzema punktami: do bliży, do dali i pośrednim, co oznacza, że przejście pomiędzy „bliżą” a „dalą” jest w takich szkłach bardziej płynne. Trzeba jednak przyzwyczaić się do korzystania z takich okularów. Ceny takich szkieł wahają się od kilkuset złotych do nawet 2 tys. złotych. Osoby, które preferują noszenie soczewek kontaktowych po pojawieniu się problemów ze starczowzrocznością nie muszą rezygnować z wygody, jaką daje to rozwiązanie. Na rynku dostępne są już bowiem progresywne soczewki kontaktowe – są bardzo wygodne, ale trzeba się nauczyć przez nie patrzeć. Cena takich soczewek (jednodniowych) waha się od 90 zł do 250 zł za opakowanie wystarczające na 2 tygodnie.
ZESPÓŁ SUCHEGO OKA
Z wiekiem zaczyna nam dokuczać suchość oka, co wiąże się z wydzielaniem zmniejszonej ilości filmu łzowego. W efekcie dochodzi do uszkodzenia międzypowiekowej powierzchni oka, czego głównymi objawami są m.in.: pieczenie i swędzenie oczu, uczucie obecności ciała obcego lub piasku pod powiekami, czy okresowe zaburzenia ostrości widzenia. By zneutralizować odczuwany dyskomfort, warto stosować dobrej jakości krople nawilżające – tzw. sztuczne łzy. Preparaty te są dostępne bez recepty w aptekach oraz niektórych drogeriach, składają się głównie z wody oraz środków zatrzymujących ją na powierzchni oka – najczęściej jest to kwas hialuronowy, który jest fizjologicznym składnikiem struktury oka.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze kropli? – Upewnijmy się, że nie zawierają konserwantów, ponieważ te mogą powodować pieczenie i podrażnienie. Po otwarciu opakowania kropli można je stosować przez okres wskazany na opakowaniu, najczęściej 4 tygodnie – po tym okresie należy je wyrzucić i kupić nowe opakowanie. Równie ważne co nawilżanie oczu kroplami jest częste mruganie, o którym łatwo zapomnieć, gdy koncentrujesz wzrok na monitorze komputera, telewizorze, czy książce. Znaczą poprawę w jakości widzenia może przynieść również zmiana warunków zewnętrznych (np. nawilżanie powietrza, czy obniżanie zbyt wysokiej temperatury w pokoju).
ZAĆMA
Zaćma – zwana też „kataraktą” – której kluczowym objawem jest zmętnienie soczewki, przez co chory widzi świat „za mgłą”, leczona jest wyłącznie operacyjnie. Stosowanie na własną rękę kropli do oczu nie tylko nie pomoże, ale wręcz może zaszkodzić. Zabieg operacyjny, o ile przeprowadzony bez komplikacji, pozwala poprawić jakość wzroku. Pacjent odzyskuje wzrok takim, jakim był przed chorobą. Główną przyczyną zaćmy jest starzenie się oraz towarzyszące temu stanowi zaburzenia metaboliczne. Zaćma może również występować u młodszych osób, które zmagają się na przykład z krótkowzrocznością albo cukrzycą. W przebiegu zaćmy starczej dochodzi do obniżenia ostrości wzroku zarówno z bliska, jak i z daleka. Ponadto nie da się tej wady skorygować okularami.
Na podstawie stopnia zmętnienia możemy podzielić zaćmę starczą na postać początkową (zaćma początkowa), w której zmętnienie dopiero się rozpoczyna oraz postać dojrzałą (zaćma całkowita), zmętnienie obejmuje całą soczewkę. Postęp medycyny sprawił, że operacja zaćmy jest jednym z najpowszechniejszych skutecznych zabiegów wykonywanych obecnie na świecie. W Polsce rocznie przeprowadza się ok. 240 tys. operacji zaćmy. Dla większości pacjentów jest to jednodniowy zabieg ambulatoryjny, w czasie którego odczuwa się bardzo mały dyskomfort. Obecny poziom zaawansowania technik chirurgicznych oraz postęp technologiczny pozwalają na uzyskanie po zabiegu usunięcia zaćmy jakości widzenia niejednokrotnie lepszej niż przed zmętnieniem soczewki.
JASKRA
Dużo bardziej skomplikowane jest zdiagnozowanie jaskry – jest to choroba nerwu wzrokowego, która polega na jego postępującym zaniku. Zmiany zanikowe w nerwie wzrokowym są nieodwracalne i bez leczenia powodują stopniowo pogłębiającą się utratę wzroku. Za przyczynę jaskry uważa się wysokie ciśnienie w gałce ocznej, jednak geneza jej powstawania może być różna. Wśród osób szczególnie narażonych na jaskrę, możemy wymienić: cukrzyków, osoby cierpiące na miażdżycę, krótkowidzów, osoby leczące się na nadciśnienie oraz osoby, które w rodzinie miały przypadki jaskry. Obok predyspozycji genetycznych i podwyższonego poziomu cholesterolu, zaawansowany wiek stanowi jeden z największych czynników ryzyka wystąpienia tej prowadzącej do ślepoty choroby. To bardzo podstępna choroba; w sytuacji, gdy przebiega przy prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym, nie wywołuje objawów. Z reguły więc, o zaawansowanej postaci jaskry pacjenci dowiadują się dopiero u okulisty. Wówczas pozostaje jedynie stosowanie kuracji powstrzymującej jej dalszy rozwój. Leczenie zachowawcze polega na codziennej aplikacji kropli do oczu, które regulują ciśnienie w gałce ocznej.
AMD czyli zwyrodnienie plamki żółtej
AMD jest w krajach wysoko rozwiniętych główną przyczyną utraty wzroku u osób po 50 roku życia. W związku z wydłużaniem okresu życia, a tym samym tzw. starzenia się społeczeństw, liczba pacjentów chorych na AMD rośnie bardzo szybko. Szacuje się, że AMD dotyka aż 30% osób po 70 roku życia. Pierwsze objawy zwyrodnienia plamki żółtej, który powinny nas zaniepokoić to: pogorszenie widzenia, zauważalne zwłaszcza przy czytaniu, zniekształcone widzenie linii prostych, rozmycie krawędzi oglądanych przedmiotów, widzenie wyblakłych kolorów, zniekształcenia obrazu.
Choroba ta może przebiegać w dwóch postaciach: suchej, lub cięższej – wysiękowej. W postaci suchej AMD pogorszenie ostrości widzenia następuje stopniowo, sukcesywnie doprowadzając do utraty widzenia centralnego. Początkowo zniekształcony obraz środka pola widzenia, stopniowo przechodzi w ciemną plamę, ostatecznie sprawiając, że chory pacjent widzi jedynie kontury obrazu. W tej postaci choroby obumierają komórki odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych oraz funkcjonowanie siatkówki oka. W postaci wysiękowej AMD (tzw. postać mokra) znaczące pogorszenie widzenia może nastąpić gwałtownie, nawet w ciągu kilku dni. Zwykle zmiany degeneracyjne obejmują najpierw jedno oko, co może pozostawać niezauważone przez chorego, ponieważ oko zdrowe funkcjonuje jeszcze właściwie. U około 40% pacjentów, u których rozpoznano AMD, zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się również w drugim oku – w przeciągu 5 lat. Leczenie obejmuje przyjmowanie zastrzyków wewnątrzgałkowych.
