Nadciśnienie tętnicze to schorzenie, którego częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem. U osób w wieku po 80. roku życia z powodu sztywności naczyń tętniczych najczęściej diagnozuje się izolowane nadciśnienie skurczowe.
Diagnostyka oraz leczenie nadciśnienia tętniczego u seniorów wymagają indywidualizacji postępowania. Skuteczna terapia hipotensyjna, która prowadzi do obniżenia ciśnienia skurczowego i rozkurczowego, wpływa na spadek zachorowalności i śmiertelności także u osób w podeszłym wieku.
Częstość występowania nadciśnienia w polskiej populacji wynosi 29% oraz rośnie wśród seniorów w wieku powyżej 65 lat: częstość jej występowania u kobiet wynosi 58%, a u mężczyzn — 56%. Wzrost wartości ciśnienia tętniczego z wiekiem związany jest z procesami, zachodzącymi w naczyniach tętniczych, w miarę starzenia, głównie ze zwiększającą się z upływem lat sztywnością naczyń krwionośnych.
Wraz z wiekiem postępują też upośledzenie przesączania kłębuszkowego w nerkach i zaburzenia regulacji wydalania sodu. Duży wpływ mają czynniki środowiskowe, a ich udział w patogenezie nadciśnienia tętniczego nie zależy od wieku. Część pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w wieku powyżej 65. roku życia to osoby, u których już w młodszym wieku wystąpiła ta choroba i w jego patogenezie uwzględnia się rolę czynników takich jak: wzmożoną aktywność układu współczulnego oraz układu renina–angiotensyna–aldosteron (RAA), za duża sodowrażliwość, insulinooporność i predyspozycje genetyczne.
Najczęstszą postacią nadciśnienia tętniczego u seniorów jest tzw. izolowane nadciśnienie skurczowe.
Indywidualizacja postępowania u chorych z nadciśnieniem tętniczym w starszym wieku rozpoczyna się w czasie diagnostyki tego schorzenia. Z usztywnieniem naczyń związane jest tzw. nadciśnienie rzekome. Sztywne naczynia, które nie poddają się uciskowi mankietu zawyżają wyniki pomiaru, który wtedy nie jest wykładnikiem ciśnienia, jakie panuje w aorcie.
Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) i European Society of Cardiology/European Society of Hypertension (ESC/ESH) inicjowanie terapii hipotensyjnej ma być poprzedzone analizą globalnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Wiek mężczyzny powyżej 55 lat albo powyżej 65 lat u kobiet jest poważnym czynnikiem ryzyka.
Długo działające diuretyki w niewielkich dawkach, dihydropirydynowi antagoniści wapnia i inhibitory konwertazy angiotensyny to zalecane leki w terapii hipotensyjnej u osób w podeszłym wieku; leki b-adrenolityczne są w tym przypadku mniej skuteczne i rezerwuje się je dla grup osób z wysokiego ryzyka, np. pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.
Autor: lekarz medycyny Agnieszka Dorota Szczepanik
Bibliografia
- Zdrojewski T., Bandosz P., Szpakowski P. i wsp. Rozpowszechnienie głównych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. Wyniki badania NATPOL-PLUS. Kardiol. Pol. 2004; 61 (supl. IV): 15–17.
- Broda G., Rywik S., Kurjeta P. red. Ciśnienie tętnicze krwi. W: Stan zdrowia populacji polskiej w wieku 20–74 lata w okresie 2003–2005. Instytut Kardiologii, Warszawa 2005.
- Mancia G., De Backer G., Dominiczak A. i wsp. Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension/ /European Society of Cardiology. 2007 Guidelines for the Management of Arterial Hypertension: the Task Force for the Management of Arterial Hypertension of the European Society of Hypertension (ESH) and of the European Society of Cardiology (ESC). J. Hypertens. 2007; 25: 1105–1187.
