Spis treści
Związek Przedsiębiorstw Finansowych (ZPF) to organizacja branżowa skupiająca blisko sto kluczowych przedsiębiorstw z rynku finansowego w Polsce, w tym fundusze hipoteczne świadczące usługę renty dożywotniej. Fundusz Hipoteczny DOM jest członkiem ZPF od 2009 roku. Niedawno ukazał się najnowszy raport ZPF dotyczący hipoteki odwróconej w modelu sprzedażowym w Polsce. Fundusze hipoteczne zrzeszone w ZPF zarządzają nieruchomościami o łącznej wartości 138,2 mln zł. Od 2010 do 2013 roku można było obserwować względnie dynamiczny wzrost wartości nieruchomości z 4,2 do 67,6 mln zł. W kolejnych dwóch latach wartość ta rosła w znacznie wolniejszym tempie, od 2015 roku znajdowała się na względnie stałym poziomie, żeby od 2017 roku znów szybciej wzrosnąć aż poziomu 138,2 mln zł. Wartość zarządzanych nieruchomości na koniec 2021 roku była większa o 24,9 proc. od tej z końca 2020 roku.[1]
Polacy nie oszczędzają na emeryturę
Rynek hipoteki odwróconej w modelu sprzedażowym (czyli rent dożywotnich) rozwija się w Polsce od kilkunastu lat. Fundusze hipoteczne oferujące tę usługę i zrzeszone w Związku Przedsiębiorstw Finansowych (ZPF) wypłaciły polskim seniorom już ponad 26 mln złotych
w formie rent i innych świadczeń pieniężnych. W ostatnich latach rynek stabilnie rośnie.
Jednym z kluczowych czynników, który wpływa na rozwój jest słabnąca kondycja polskiego systemu emerytalnego oraz sytuacja ekonomiczna seniorów – ściśle związana z systemem emerytalnym. Warto podkreślić, że dotychczasowa kondycja finansowa polskich emerytów była trudna, a świadczenia emerytalne należały i wciąż należą do najniższych w Europie. Systematycznie maleje stopa zastąpienia, liczona jako stosunek przeciętnego wynagrodzenia do przeciętnej emerytury a Zakład Ubezpieczeń Społecznych prognozuje jej spadek z obecnego poziomu 56% do 48% w roku 2030 i do 38% w roku 2040.
Dodatkowo skłonność Polaków do oszczędzania na cele emerytalne nadal jest na bardzo niskim poziomie (jedynie 11% oszczędza na ten cel), a największe aktywa domowych gospodarstw senioralnych zamrożone są w nieruchomościach.
Mazowieckie i Pomorskie liderami hipoteki odwróconej w Polsce
Na koniec 2021 roku najwięcej, bo prawie 1/3 nieruchomości zarządzanych przez fundusze hipoteczne znajdowała się w województwie mazowieckim i w porównaniu ze stanem z końca 2020 roku odnotowano spadek o 0,8 pp. Drugim w kolejności było województwo pomorskie, w którym położone jest 12,7 proc. administrowanych nieruchomości, a na trzecim miejscu niezmiennie województwo śląskie, gdzie fundusze hipoteczne zarządzają 11,1 proc. wszystkich umów.
Średnia wartość jednej zarządzanej nieruchomości aż do końca 2014 roku znajdowała się w trendzie spadkowym – od 321 tys. zł w 2010 roku do 237 tys. zł w 2014 roku. Po tym okresie obserwuje się stabilny wzrost i obecnie – na koniec 2021 roku – można mówić o historycznie największym odczycie tej wartości, gdzie wyniosła ona 372,6 tys. zł. Jest to wzrost o 12,7 proc. w odniesieniu do III kwartału 2021 roku i jednocześnie wzrost o 18,9 proc. w stosunku do końca roku 2020.
– Ceny nieruchomości sukcesywnie rosną, a obecna sytuacja ekonomiczno-polityczna będzie powodowała kolejne wzrosty. Wyższe ceny nieruchomości powodują, że wartość zarządzanego portfela rośnie. Pamiętajmy również, że wartość nieruchomości jest jednym z czynników, od których zależy wysokość renty dożywotniej. Im droższa nieruchomość, tym świadczenia, na które może liczyć senior, będą wyższe – mówi Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.
Średni wiek klienta funduszu hipotecznego to blisko 77 lat
Na koniec 2021 roku średnia wielkość nieruchomości, którą zarządzają fundusze hipoteczne zrzeszone w Związku Przedsiębiorstw Finansowych wyniosła 49,9 m2. W 2011 roku było to 42,3 m2, a w szczytowym momencie w 2018 roku 90,6 m2. Obecnie po spadku 2020 roku, mamy wzrost średniej wielkości mieszkania o 2,2 proc. w odniesieniu do końca roku 2020 i minimalny spadek o 0,2 proc. w stosunku do III kwartału 2021 roku.
Uśredniony wiek klientów, którzy decydowali się na rentę dożywotnią plasował się w przedziale pomiędzy około 75 a 80 lat. Na koniec 2021 roku średni wiek klienta funduszu hipotecznego wyniósł 76,9 lat. W odniesieniu do końca 2020 roku wzrósł nieznacznie o 0,5 proc.
Fundusze hipoteczne zrzeszone w ZPF na koniec 2021 roku zarządzały 371 umowami z seniorami. Średnia wysokość świadczenia pieniężnego z tytułu renty dożywotniej wynosiła na koniec 2021 roku 826,6 zł miesięcznie. Fundusze od początku swojej działalności do końca 2021 roku wypłaciły seniorom 26,4 mln zł świadczeń. W całym 2021 roku wypłacono aż 3,68 mln zł, co stanowi najwyższy wynik w ciągu 11 lat. Jednocześnie to o 76 proc. więcej niż w roku 2020.
[1] Raport ZPF, „Rynek odwróconej hipoteki w modelu sprzedażowym, na podstawie danych o działalności funduszy hipotecznych – Członków ZPF. Lata 2010–2021”
