Spis treści
Najgroźniejszy przeciwnik to ten, z którego obecności nie zdajemy sobie sprawy. Niestety, wraz z upływem lat układ immunologiczny pracuje z mniejszą intensywnością, więc objawy niektórych chorób mogą nie rzucać się w oczy lub zostać pomylone z innymi schorzeniami.
Tworzy to wyjątkowo groźną sytuację, kiedy choroba rozwija się niepostrzeżenie, a późno wykryta może nie dać się już łatwo wyleczyć. Jedną z nich jest zapalenie płuc.
Może się wydawać, że diagnoza chorób, szczególnie tych często występujących w populacji, jest stosunkowo prosta. Logika podpowiada, że wystarczyłoby w trakcie wywiadu zebrać informacje o objawach i przyporządkować je do właściwej jednostki. Nic bardziej mylnego.
W przypadku zapalenia płuc, za objawy typowe uznaje się gorączkę, kaszel i ataki duszności. Badania naukowe wykazały jednak, że u przeszło 70% pacjentów w podeszłym wieku te objawy w ogóle nie występują. Zamiast nich natomiast mogą pojawić się takie, które lekceważy się i traktuje jako niejako przynależne osobom starszym – m.in. osłabienie, spadek kondycji fizycznej lub psychicznej, zaburzenia świadomości. Bardzo ważne jest zatem, aby regularnie informować lekarza o wszystkich, nawet najmniejszych, incydentach które mogą być tożsame z objawami atypowymi tej choroby.
Przyczyny zapalenia płuc u osób starszych
Zapalenie płuc zazwyczaj zostaje wywołane infekcją wirusową bądź bakteryjną. Najczęściej chorobę wywołują: gronkowiec złocisty, pałeczki grypy, dwoinka zapalenia płuc. Rzadziej dochodzi do infekcji spowodowanej infekcją o podłożu grzybiczym. W przypadku seniorów, bardzo istotną rolę odgrywają czynniki środowiskowe – nie tylko osłabiają organizm, czyniąc go bardziej podatnym na choroby, ale także poprzez zaniedbania standardów higienicznych mogą tę chorobę wywoływać. Badacze wyodrębnili aż 3 typy zapalenia płuc, związane z opieką medyczną: związane z pobytem w szpitalu (HAP), pobytem w domu opieki (NHAP) lub kontaktem ze służbą zdrowia (HCAP). Jasno wskazuje to na fakt, iż w większych skupiskach ludzi łatwiej jest o infekcję, która może prowadzić do choroby. W warunkach szpitalnych większość obecnych bakterii jest w wysokim stopniu uodporniona na działanie popularnych antybiotyków, co zwiększa zagrożenie.
Przebieg choroby, leczenie i konsekwencje
Szybkie rozpoznanie choroby ma kluczowe znaczenie dla powodzenia i dalszego przebiegu procesu leczenia. Rozpoczęcie terapii powinno zostać poprzedzone dokładnymi badaniami – z reguły będzie to prześwietlenie klatki piersiowej oraz analiza częstości oddychania, zawartości mocznika w surowicy, stanu świadomości. Zdjęcie RTG pozwoli zlokalizować miejsce występowania zapalenia oraz jego rozmiar, natomiast pozostałe dane, uzupełnione o informację na temat wieku pacjenta, dadzą wynik w tzw. skali CURB-65, który jest podstawą oceny ciężkości choroby.
Kolejnym etapem leczenia jest wybór miejsca i metody. Lekarz prowadzący musi podjąć trudną decyzję o miejscu leczenia. Środowisko domowe jest bardziej bezpiecznym miejscem niż szpital, ze względu na niskie ryzyko kolejnych infekcji. Jeśli senior zostanie otoczony opieką bliskich, zażywanie leków w domu wydaje się być rozsądnym wyjściem. Pacjenci którzy trafiają na OIT (Oddziały Intensywnej Terapii) lub oddziały pulmonologiczne, mogą liczyć na stały i profesjonalny monitoring funkcji życiowych, co ma szczególne znaczenie zwłaszcza w bardziej zaawansowanym stadium choroby. Tam, gdzie dochodzi już do poważniejszych problemów z oddychaniem, hospitalizacja jest konieczna. Równie trudny wybór dotyczy metody leczenia. Klasyczna antybiotykoterapia, zalecana osobom młodszym, w przypadku seniorów może nie zdać egzaminu oraz wywołać powikłania. Organizmy osób starszych potrzebują więcej czasu na regenerację czy pobudzenie funkcji autoimmunologicznych, a więc okres dawkowania leków i ich dawki muszą zostać zwiększone. To grozi uszkodzeniem wątroby i źle wpływa na pracę innych narządów. Dobrą praktyką jest łączenie farmakoterapii z rehabilitacją – synergia działań delikatnie pobudza organizm do zwiększonego wysiłku i pozwala skrócić czas pobytu w szpitalu, a co za tym idzie, zmniejszyć ryzyko powikłań.
Podsumowując
Zapalenie płuc nie jest uważane za szczególnie ciężką chorobę, ale może okazać się śmiertelnie niebezpieczne w konfrontacji z układem immunologicznym starszej osoby, borykającej się często z wieloma innymi dolegliwościami. Zasada ograniczonego zaufania, znana z realiów ruchu drogowego, seniorów powinna obowiązywać również w odniesieniu do stanu własnego zdrowia – dostrzegając u siebie choćby najmniejszy objaw, mogący świadczyć o zapaleniu płuc, powinni natychmiast udać się do lekarza. Niekiedy wywiad lekarski przeprowadzony kilka dni wcześniej pozwala przeprowadzić skuteczną terapię w czasie krótszym o kilka tygodni i w bardziej komfortowych (bo domowych) warunkach.
