Spis treści
Z chorobą Alzheimera (AD) zmaga się ok. 15-21 milionów osób na całym świecie, a ryzyko wystąpienia tej dolegliwości rośnie wraz z wiekiem. Im szybciej wykryta, tym większe szanse na spowolnienie jej rozwoju. Co zatem może świadczyć o alzheimerze? Poznaj wczesne objawy tego schorzenia.
Czym jest choroba Alzheimera?
Alzheimer to zwyrodnieniowa choroba mózgu. W jej wyniku dochodzi do patologicznych zmian w jego strukturze, a mówiąc dokładniej – do obumierania komórek nerwowych. To efekt pojawienia się niepożądanych białek: beta-amyloidu i białka tau. Schorzenie to nie ma charakteru dziedzicznego – ok. 95% wszystkich wystąpień to tzw. przypadki sporadyczne. Można jednak zauważyć, że AD częściej dotyka kobiety, osoby z zespołem Downa, ale także np. z pourazowym uszkodzeniem mózgu. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta również z wiekiem. O ile zapadalność na nią w grupie 65-69 lat wynosi 2-3/1000 osób/rok, o tyle wśród 85-85-latków to już 37-40/1000 osób/rok[1]. Co istotne, choroba Alzheimera rozwija się stopniowo – prowadząc do coraz poważniejszych zaburzeń pamięci oraz pojawiania się zachowań uniemożliwiających normalne funkcjonowanie na co dzień.
Jakie są wczesne objawy choroby Alzheimera?
Stopniowy rozwój AD sprawia, że początek choroby jest dość łatwo przeoczyć. Na jakie symptomy warto więc zwrócić szczególną uwagę?
Pogorszenie pamięci
W początkowym stadium alzheimera problemy z pamięcią bywają bardzo subtelne. Mogą to być np. problemy z zapominaniem:
- gdzie położyło się dobrze znane przedmioty, np. okulary, telefon czy pilot do telewizora;
- tego, jak nazywają się dobrze znane, ale trudniejsze nazwy – np. przyjmowanych leków.
Pojawiają się też trudności z przyswojeniem nowych informacji – np. odtworzeniem imion i nazwisk poznanych osób czy zapamiętaniem instrukcji obsługi urządzeń elektronicznych. Na późniejszych etapach problemy z pamięcią mogą być poważniejsze i stają się bardziej zauważalne dla otoczenia[2]. Dostrzegać można np. ciągle powtarzające się pytania o tę samą rzecz czy częste „gubienie wątku” wypowiedzi.
Problemy z orientacją w terenie
Na początkowych stadiach alzheimera pacjenci mogą doświadczać niewielkiej dezorientacji w nieznanym sobie terenie. Chory może się zgubić w czasie podróży do nowego miejsca – np. będzie mu trudno sobie przypomnieć, w którą stronę skręcić, aby trafić do pokoju hotelowego czy gabinetu lekarza.
Zaburzenia koncentracji
Zaburzenia koncentracji charakterystyczne dla alzheimera mogą przypominać „roztargnienie”. Może to być np. powtórne wykonanie jakiejś czynności – choćby zrobienie sobie herbaty, mimo że filiżanka z gorącym napojem stoi już na stole. Pojawiają się też problemy w rozmowie – np. trudności z nawiązywaniem kontaktu z innymi.
Zaburzenia osobowości
U pacjentów z AD obserwuje się np. utratę zainteresowania dawnymi pasjami i ogólną apatię. Z drugiej strony pojawiają się też nadmierna wesołość w sytuacjach, w których nie jest to wskazane, czy częstsze „puszczanie emocji”[3].
Czy problemy z pamięcią i koncentracją to zawsze Alzheimer?
Objawy związane z zaburzeniem pamięci i koncentracji nie zawsze świadczą o tym, że w organizmie rozwija się choroba Alzheimera. Zdarza się, że podłoże otępienia jest zupełnie inne i warunkowo odwracalne – mogą nim być np. zaburzenia funkcjonowania tarczycy, wątroby, nerek, a także… niedobór witamin z grupy B, a nawet duży stres[4]. Dlatego po zauważeniu niepokojących symptomów – u siebie czy u bliskiej osoby – warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Specjalista odbędzie wywiad medyczny z samym pacjentem i z osobami z jego najbliższego otoczenia. Przeprowadzi również badania – począwszy od wykonania prostych testów sprawdzających, jak działają funkcje poznawcze, po zlecenie zaawansowanej diagnostyki. Standardem są badania obrazowe mózgu (TK i rezonans)[5].
Profilaktyka alzheimera – co można zrobić?
Rozwój choroby Alzheimera to jedna z częstych obaw osób w jesieni życia. Jak jednak pokazują badania, istnieje wiele sposobów na obniżenie ryzyka jej wystąpienia lub na spowolnienie postępów tej dolegliwości[6]. Istotne są:
- „gimnastyka umysłu”, a więc zapewnianie sobie jak najwięcej bodźców dla mózgu, np. przez rozmowy, grę w szachy, rozwiązywanie krzyżówek czy naukę języka obcego;
- właściwa dieta – powinna być bogata przede wszystkim w kwasy tłuszczowe Omega-3[7], a zwłaszcza DHA. Ten składnik przyczynia się on do utrzymania prawidłowego funkcjonowania mózgu oraz prawidłowego widzenia. Korzystne działanie występuje w przypadku dziennego spożycia 250 mg tej substancji w połączeniu ze zdrowym trybem życia oraz zbilansowaną i zróżnicowaną dietą[8]. Jego naturalne źródłom olej z alg morskich można znaleźć np. w margarynie Optima Neuro;
- regularny wysiłek fizyczny – min. 3 razy w tygodniu, o umiarkowanym nasileniu[9].
Warto zatem zadbać o prawidłową pracę swojego mózgu – to zwiększa szanse na zachowanie jasności umysłu także w jesieni życia.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera [2] B. Hausz-Piskosz, K. Buczkowski, Diagnostyka i leczenie choroby Alzheimera w warunkach praktyki lekarza rodzinnego, [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2013, t.7, nr 4, s. 198-207. [3] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera [4] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/152374,zaburzenia-pamieci [5] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera [6] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera [7] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/194938,dieta-w-chorobie-alzheimera [8] https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/3840 [9] https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151134,choroba-alzheimera
